NDM9022 - Cynnig ar gyfer dadl gan Wrthblaid
Wedi’i gyflwyno ar 15/10/2025 | I'w drafod ar 22/10/2025Cynnig bod y Senedd:
1. Yn gresynu:
a) bod canlyniadau diweddaraf y Rhaglen Asesu Myfyrwyr Rhyngwladol (PISA) yn dangos bod perfformiad Cymru wedi gostwng i'r lefel isaf erioed mewn mathemateg, darllen a gwyddoniaeth, yr isaf o holl genhedloedd y DU am y pumed tro yn olynol; a
b) bod ymosodiadau corfforol ar athrawon ac ymosodiadau cyllyll mewn ysgolion yng Nghymru ar eu lefelau uchaf erioed.
2. Yn galw ar Lywodraeth Cymru i wella deilliannau addysgol a chywirdeb academaidd drwy:
a) gwella atebolrwydd drwy gyflwyno arolygiadau ysgolion mwy trylwyr;
b) datblygu cronfa ddata hygyrch, newydd o berfformiad ysgolion Cymru i hyrwyddo dewis dysgwyr a rhieni;
c) galluogi sefydlu ysgolion academi yng Nghymru i annog arloesedd;
d) adfer disgyblaeth a pharch mewn ysgolion drwy fynd i'r afael ag ymddygiad gwael, gan gynnwys gwahardd dysgwyr sy'n dod â chyllyll ac arfau eraill i mewn i ysgol;
e) gwella'r nifer o athrawon a gedwir, ac awdurdod athrawon drwy ddileu heriau disgyblion;
f) grymuso ysgolion i wahardd ffonau symudol mewn ystafelloedd dosbarth yng Nghymru, ac annog plant i ddefnyddio deallusrwydd artiffisial a thechnoleg yn ddiogel;
g) trwytho cywirdeb yn ein system addysg drwy ei gwneud yn ofynnol i addysgu ffoneg; a
h) sicrhau cwricwlwm pwrpasol sy'n cefnogi'r gwaith o ffurfio sgiliau hanfodol bywyd, gan gynnwys economeg y cartref yn orfodol a phwysigrwydd cyfrifoldeb personol, bwyta'n iach, cyllidebu a byw'n annibynnol.
Cyflwynwyd gan
Gwelliannau
Dileu popeth a rhoi yn ei le:
Cynnig bod y Senedd:
1. Yn nodi canfyddiadau adroddiad blynyddol diweddaraf Estyn, sy'n tynnu sylw at heriau parhaus mewn llythrennedd, rhifedd a sgiliau digidol ar draws ysgolion Cymru, ochr yn ochr â materion recriwtio a chadw athrawon difrifol yn y proffesiwn addysg.
2. Yn gresynu tuag at fethiannau dan Lywodraeth Llafur Cymru, ble mae:
a) safonau addysg wedi gostwng, gan gofnodi’r canlyniadau PISA isaf erioed i Gymru mewn darllen, mathemateg a gwyddoniaeth yn 2022;
b) targedau recriwtio athrawon wedi eu methu ers bron i ddegawd; a
c) un o bob pedair ysgol gynradd heb fynediad at ofod llyfrgell pwrpasol.
3. Yn croesawu ymrwymiad Plaid Cymru i wneud codi safonau addysg yn genhadaeth genedlaethol mewn Llywodraeth, drwy sefydlu:
a) cynllun llythrennedd a rhifedd sylfaenol, gan gynnwys:
i) meincnodau cenedlaethol ar gyfer sgiliau craidd;
ii) ymyrraeth gynnar i ddisgyblion sy'n disgyn yn ôl;
iii) datblygiad proffesiynol sy'n seiliedig ar dystiolaeth i athrawon; a
iv) olrhain ac adrodd cynnydd tryloyw;
b) gofod llyfrgell ym mhob ysgol gynradd;
c) menter darllen ar draws y cwricwlwm i ymgorffori llythrennedd ym mhob pwnc ar lefel uwchradd; a
d) strategaeth recriwtio a chadw athrawon teg a chystadleuol.
