NDM8764 - Cynnig ar gyfer dadl gan Wrthblaid
Wedi’i gyflwyno ar 04/12/2024 | I'w drafod ar 11/12/2024Cynnig bod y Senedd:
1. Yn cydnabod bod y lefel ddigartrefedd ar ei huchaf ers 2015 ar hyn o bryd.
2. Yn gresynu at fethiant Llywodraeth Cymru i ddileu digartrefedd yng Nghymru.
3. Yn nodi pryder y bydd targed Llywodraeth Cymru ar gyfer 20,000 o gartrefi cymdeithasol yn cael ei fethu.
4. Yn cydnabod pwysigrwydd model tai yn gyntaf i roi terfyn ar ddigartrefedd.
5. Yn galw ar Lywodraeth Cymru:
a) i weithredu model tai yn gyntaf a'r hawl i gael tai priodol i roi terfyn ar ddigartrefedd, gan weithio gyda'r sector cymorth tai yng Nghymru;
b) i droi eiddo gwag yng Nghymru yn gartrefi unwaith eto drwy ehangu'r cynllun Cymorth i Brynu i gynnwys y rhai y mae angen eu hadnewyddu;
c) i gyflymu'r broses gynllunio drwy greu tasglu gweithredu ar y cyd o gynllunwyr i dargedu’r awdurdodau cynllunio lleol sy'n perfformio fwyaf araf, a rhoi ceisiadau ar gyfer datblygiadau tai fforddiadwy ar lwybr carlam; a
d) i leihau rhestrau aros am dai cymdeithasol drwy ddod â chartrefi gwag yn ôl i'w defnyddio ar gyfer rhent cymdeithasol a rhentu i brynu.
Cyflwynwyd gan
Gwelliannau
Dileu'r cyfan a rhoi yn ei le:
Cynnig bod y Senedd:
1. Yn nodi:
a) ystadegau diweddaraf Llywodraeth Cymru o 30 Medi 2024 sy'n dangos bod 11,363 o unigolion wedi cael eu cartrefu mewn llety dros dro, ochr yn ochr â thros 139,000 o bobl ar restrau aros tai cymdeithasol;
b) nad yw Llywodraeth Cymru ar drywydd i gyflawni ei tharged o ddarparu 20,000 o gartrefi carbon isel ar gyfer rhent cymdeithasol erbyn diwedd tymor y Senedd hon; ac
c) argymhelliad y Pwyllgor Llywodraeth Leol a Thai y dylai o leiaf 20 y cant o’r stoc tai gynnwys tai cymdeithasol, a hyd at draean yn yr hir dymor, gyda Llywodraeth Cymru i ddatblygu strategaeth er mwyn cyflawni'r targed hwn.
2. Yn credu:
a) bod yr argyfwng tai yng Nghymru ac ar draws y DU wedi'i waethygu ymhellach dan lywodraeth Margaret Thatcher a'r polisi hawl i brynu, gan dorri'r stoc o dai cyngor bron i hanner dros gyfnod y polisi; a
b) bod y prinder difrifol o eiddo sydd ar gael i'w rentu ar gyfer aelwydydd incwm isel sy'n dod o dan y lwfans tai lleol yn gwthio pobl i ansicrwydd tai a digartrefedd.
3. Yn gresynu at:
a) y cynnydd mewn digartrefedd o dan Lywodraeth Cymru a Llywodraethau Ceidwadol olynol y DU; a
b) effaith niweidiol polisïau llymder a ddilynwyd gan Lywodraethau Ceidwadol a Llafur y DU, sydd wedi gwaethygu anghydraddoldeb tai.
4. Yn galw ar Lywodraeth Cymru i:
a) gynyddu'r grant tai cymdeithasol;
b) codi'r grant cymorth tai;
c) pennu cynllun clir ar gyfer cyflawni argymhelliad y Pwyllgor Llywodraeth Leol a Thai o sicrhau bod o leiaf 20 y cant o’r stoc tai yn cynnwys tai cymdeithasol erbyn tymor nesaf y Senedd, fel rhan o strategaeth hir dymor; a
d) ymgorffori'r hawl i dai digonol yng nghyfraith Cymru.
5. Yn galw ar Lywodraeth y DU i sicrhau bod cyfraddau lwfans tai lleol yn adlewyrchu rhenti go iawn o fewn y sector rhentu preifat yng Nghymru.
Cyflwynwyd gan
Dileu popeth a rhoi yn ei le:
Cynnig bod y Senedd:
1. Yn cydnabod y pwysau presennol o fewn y system digartrefedd a buddsoddiad gwerth £220 miliwn Llywodraeth Cymru mewn gwasanaethau atal a chymorth ar gyfer digartrefedd eleni.
2. Yn croesawu’r camau uchelgeisiol a radical i ddiwygio’r ddeddfwriaeth ar ddigartrefedd sydd ar y gweill yn ystod y tymor hwn ac a amlinellir yn y Papur Gwyn ar roi diwedd ar ddigartrefedd.
3. Yn cydnabod y buddsoddiad uwch nag erioed, sef £1.4 biliwn, mewn tai cymdeithasol yn ystod y tymor hwn hyd yma.
4. Yn cydnabod swyddogaeth y grant cartrefi gwag o ran sicrhau bod cartrefi gwag yn cael eu defnyddio unwaith eto.
5. Yn canmol y gwaith partneriaeth sy’n cefnogi camau cyflenwi dull Tai yn Gyntaf Llywodraeth Cymru.
6. Yn croesawu cyhoeddi Papur Gwyn Llywodraeth Cymru ar dai digonol, rhenti teg a fforddiadwyedd.
Papur Gwyn ar roi diwedd ar ddigartrefedd
